تلرانس راستی (Straightness) - محور

دو محور نشان داده شده را در نظر بگیرید. کدام محور کاملا راست می باشد؟ در واقعیت هیچ محوری کاملا راست نمی باشد. اما از کجا بدانیم که محور به اندازه کافی راست است؟

مفهوم تلرانس راستی

کنترل راستی محور

تلرانس راستی می تواند برای کنترل راستی یک سطح صاف، یک استوانه، صفحه میان گذر یا یک محور مرکزی به کار رود. هنگام کنترل یک محور، کنترل راستی نشان می دهد که محور نا چه اندازه می تواند از یک خط صاف منحرف شود. راستی تنها کنترل فرمی است که می تواند هم به یک سطح و هم به مشخصه یک اندازه (Feature of Size) اعمال شود. یک محور یک مشخصه اندازه در نظر گرفته می شود زیرا به یک مشخصه ای ضمیمه شده است که با یک اندازه تعریف می شود.

کنترل راستی: راستی کامل یک محور هنگامی اتفاق می افتد که تمام نقاط محور روی یک خط راست واقع شود. راستی یک کنترل فرم می باشد. کنترل راستی نشان می دهد که تا چه اندازه محور یک قطعه واقعی می تواند از فرم یک خط ایده آل منحرف شود.

ناحیه تلرانسی: ناحیه تلرانسی راستی برای یک محور، حجم تعریف شده توسط یک استوانه می باشد. محوری که کنترل می شود باید درون حجمی که به وسیله ناحیه تلرانسی تعریف می شود قرار گیرد. قطر این سیلندر برابر مقدار تلرانس کنترل راستی می باشد.

ناحیه تلرانسی راستی

فریم کنترل: برای کنترل راستی یک محور، از یک فریم کنترل مشخصه (feature control frame) برای اعمال تلرانس به محور مورد نظر استفاده می شود. قبل از اندازه تلرانس کنترل راستی یک علامت قطر قرار داده می شود تا نشان دهد که اندازه تلرانس به قطر یک استوانه اشاره می کند.

فریم کنترل

برای اعمال کنترل راستی به یک محور، فریم کنترل با یک اندازه همراه می شود. هنگامی که فریم کنترل به اندازه یک مشخصه اعمال می شود، در حقیقت به محور یا صفحه میان گذر آن مشخصه اعمال می شود. این محور باید در حجم یک استوانه به قطر 0.2mm قرار بگیرد.

محل قرارگیری فریم کنترل

اندازه گیری:

قبل از اینکه راستی یک محور مورد ارزیابی قرار گیرد، باید موقعیت یابی شود. موقعیت محور را می توان به روش زیر تعیین کرد:

• قطعه در وسیله ای قرار داده میشود که دو انتهای آن را نگه دارد و اجازه دهد که قطعه بچرخد
• ساعت های اندازه گیری در موقعیت های متضاد قرار داده می شوند. ساعت ها اندازه گیری برای موقعیت یابی نقاط میانی استفاده می شود.
• در موقعیت x داده شده، اندازه گیری در زوایای چرخش مختلف انجام می گیرد.
• موقعیت نقاط در هر زاویه میان یابی می شود تا در موقعیت x نقاط مرکزی پیدا شود.
• نقاط مرکز در یک نمودار 3 بعدی قرار می گیرند تا محور را تشکیل دهند.
• اگر محور در ناحیه استوانه ای تلرانسی قرار گیرد، قطعه مورد قبول می باشد.

اندازه گیری راستی محور